Royalty, Türkçe’ye ‘telif bedeli’, ‘lisans ücreti’ gibi kavramlarla çevrilse de, terimsel anlamının özgünlüğü sebebiyle ‘royalti’ ibaresi de tercih edilmektedir. Genel bir şekilde açıklamak gerekirse, royalty, devralınan veya kullanılan bir hak karşılığında bir bireye ya da şirkete yapılan yasal ödemedir. Bu bedel, anlaşmalar ile belirlenerek yıllık ciro ve kardan yüzde olarak ödenir.
Royalty, hak sahiplerine varlıklarını başka bir tarafın kullanımı için lisans verdiklerinde elde ettikleri geliri ifade eder. Patent, know-how, bilgisayar programları, radyo programları, telif hakları, tasarım, üretim yöntemi, gizli formüller gibi pek çok fikri mülkiyet hakkının getirisi royalty kapsamına girmektedir.
Örneğin, Samsung'un batarya modelini başka telefon şirketlerine satması ve onların yaptıkları satışlardan bu batarya sistemini kullandırdığı için yüzdelik bir bedel alması royalty kavramını karşılar. Bir yazarın, kendi kitabının satışından yayıncının elde ettiği gelirden pay alması yine bir royalty örneğidir.
Royalty ücreti, ödeme tutarı veya yüzdelik dilim, sözleşme ile belirlenir. Bu bedel, sabit bir ücret olabilir veya brüt satışların değişken bir yüzdesi olabilir. Royalty birim sayısına bağlı olabilir veya hakkın kapsamına göre belirlenebilir.
Çoğu lisans sözleşmesinde Royalty ücretleri, satış yüzdesi veya birim başına ödeme olarak tanımlanmaktadır. Royalty oranlarını, hakların münhasırlığı, mevcut alternatifler, ilgili riskler, pazar talebi ve söz konusu ürünlerin yenilik seviyeleri gibi birçok faktör etkileyebilmektedir. Bundan dolayı, oranlar belirlerken tüm işlemler dikkatle ve emsallere uygun olarak yürütülmelidir. Regis, lisanslama faaliyetlerinizde ve doğru royalty bedelinin belirlenmesinde yardımcı olur.
Comments